Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, nazywana również gonartrozą jest jednostką, która charakteryzuje się głównie ostrych bólem w stawie oraz postępującą dysfunkcją. Zwyrodnienie dotyczy najczęściej kobiet, osób otyłych oraz tych w podeszłym wieku.
Zwyrodnienie stawów kolanowych- charakterystyka
Najczęstszymi zmianami zwyrodnieniowymi są te, które obejmują stawy kolanowe. Skutkiem występowania choroby jest skomplikowana budowa i mechanika kolan. Stawy te, często ulegają nadmiernym przeciążeniom, co powoduje szybsze ich zużycie.
Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych przyjmuje formę postępującej i obejmuje wszystkie ich elementy: chrząstkę stawową, warstwę podchrzęstną, torebkę stawową, błonę maziową oraz więzadła stawowe. Z początku, cały proces przebiega tylko w chrząstce stawowej, jednocześnie szybko zużywając ją. Niszczenie i ubytek chrząstki powoduje też nieprawidłowy przyrost tkanki kostnej, w okolicy stawu kolanowego. Wraz z rozwinięciem zmian zwyrodnieniowych, następuje niemożność spełniania funkcji przez chrząstkę stawową. Przez całkowitą utratę elastyczności, jest niezwykle wrażliwa na wstrząsy oraz zwiększa się jej podatność na dysfunkcje.
W Błonie miazgowej tworzy się obrzęk oraz wzmożone unaczynienie, natomiast torebka stawowa ulega przerostowi, pogrubia się oraz powstają w niej blizny.
Etapy choroby zwyrodnieniowej
W pierwszym etapie rozwoju choroby, pacjent zazwyczaj nie odczuwa żadnych dolegliwości i nie zauważa dysfunkcji stawów. Dopiero po upływie pewnego czasu, jednak nie zawsze, pojawiają się objawy, takie jak: trudność w wykonaniu zgięcia i wyprostowania stawu kolanowego, niewielkie obrzęki spowodowane wysiękiem i pogrubieniem błony maziowej, zaczerwienienie okolicy stawu kolanowego, podwyższona temperatura w obszarze stawu kolanowego (głównie po wysiłku fizycznym), bolesne uciski w stawie kolanowym, charakterystyczne trzaski i zgrzyty w czasie wykonywania ruchów (powodowane są ocieraniem się o siebie powierzchni stawowych), zaniki mięśnia czworogłowego uda.
W okresie fazy zaawansowanej procesu zwyrodnienia, pojawiają się silne dolegliwości bólowe, które nasilają się głównie podczas chodzenia, długotrwałego trwania w pozycji stojącej, schylania się, wstawania, schodzenia ze schodów czy wchodzenia po nich oraz dźwigania ciężkich przedmiotów. W tych sytuacjach, staw kolanowy ulega największym obciążeniom, dlatego obserwowane są ostre bóle w jego obrębie.
Głównie w takich momentach, pacjenci z powodu silnych bólów, starają się ograniczyć wykonywanie danych aktywności fizycznych, często również zawodowych, co skutkuje gwałtownym ograniczeniem ruchomości w stawie oraz występowania przykurczów.
W zaawansowanej fazie choroby zwyrodnieniowej, ból pojawia się także podczas spoczynku, a obrys stawu kolanowego ulega trwałemu zgrubieniu i silnym zniekształceniom. W czasie chodzenia, chory obraca kończynę dolną na zewnątrz, kuleje, pochyla tułów do przodu lub w bok. W skutek tego, długość jego kroku skraca się, a faza obciążenia chorej kończyny również ulega znacznemu zmniejszeniu.
Głównymi przyczynami wytworzenia się zwyrodnienia są:
- Urazy stawu kolanowego np. skręcenie, uszkodzenie aparatu więzadła kolana oraz zmiany układu szkieletowo- mięśniowego, w kończynach dolnych lub zmiany w kręgosłupie
- Nadwaga, otyłość, starzenie się organizmu oraz choroby takie jak: niedoczynność tarczycy, akromegalia, choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca), przewlekłe zapalenie stawów
- Krwiak pourazowy
Jakie są główne objawy zwyrodnienia stawu kolanowego?
- Uczucie sztywnych stawów zaraz po wstaniu z łóżka
- Trudności w kucaniu, schylaniu się, wyprostowaniu nóg
- Obrzęki i wysoka temperatura stawów kolanowych, zwłaszcza po wysiłku fizycznym
- Zgrzyty i skrzypienia w stawie kolanowym
- Ostry ból, często uniemożliwiający chodzenie
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego
Leczenie zwyrodnienia stawu kolanowego rozpoczyna się od podania pacjentowi środków zachowawczych:
- Niesteroidowych leków przeciwzapalnych, których celem jest regeneracja chrząstki stawowej
- Środków na bazie kwasu hialuronowego, wspomagających metabolizm w chrząstce stawowej
Następnym, najważniejszym krokiem jest wykonywanie rehabilitacji. W pierwszej kolejności, stosuje się zabiegi elektroterapeutyczne. W przypadku stawu kolanowego, proces przebiega poprzez ułożenie elektrod w poprzek, a elektrodę czynną- katodę przykłada się w miejsce, w którym wystąpiło zwyrodnienie. Zabieg trwa około 2-8 minut, przeprowadzając serię 6-10 powtórzeń, codziennie lub co dwa dni.
Stosowane są również prądy stałe i jonoforeza. W przypadku zabiegów z wykorzystaniem prądów stałych, elektroda czynna przykładana jest do miejsc dotkniętych chorobą, a bierna w bezpiecznej odległości, wykorzystując poprzeczny lub podłużny przepływ prądu. W zastosowaniu jonoforezy, pod katodą umieszczony jest podkład z roztworem preparatu przeciwbólowego np. chlorowodorek lub przeciwzapalnego np. chlorek wapnia.
W leczeniu zwyrodnienia stawu kolanowego, niezwykle ważną i najczęściej stosowaną metodą jest kinezyterapia (leczenie ruchem).
Polecamy: Dr Winczakiewicz